بِاسْمِ اللَّهِ أَبْدَأُ قِرَاءَةَ القُرْآنِ، مُسْتَعِينًا بِهِ تَعَالَى مُتَبَرِّكًا بِذِكْرِ اسْمِهِ، وَقَدْ تَضَمَّنَتْ البَسْمَلَةُ ثَلَاثَةً مِنْ أَسْمَاءِ اللَّهِ الحُسْنَى، وَهِيَ:

• «اللَّهُ»، أَيْ: المَعْبُودُ بِحَقٍّ، وَهُوَ أَخَصُّ أَسْمَاءِ اللَّهِ تَعَالَى، وَلَا يُسَمَّى بِهِ غَيْرُهُ سُبْحَانَهُ.

• «الرَّحْمَنُ»، أَيْ: ذُو الرَّحْمَةِ الوَاسِعَةِ، فَهُوَ الرَّحْمَنُ بِذَاتِهِ.

• «الرَّحِيمُ»، أَيْ: ذُو الرَّحْمَةِ الوَاصِلَةِ، فَهُوَ يَرْحَمُ بِرَحْمَتِهِ مَنْ شَاءَ مِنْ خَلْقِهِ وَمِنْهُمْ المُؤْمِنُونَ مِنْ عِبَادِهِ.

അല്ലാഹുവിന്റെ നാമത്തിൽ ഞാൻ ഖുർആൻ പാരായണം ആരംഭിക്കുന്നു; അവനോട് സഹായം തേടിക്കൊണ്ടും, അവന്റെ നാമം ഉച്ചരിക്കുന്നതിന്റെ ബറകത് (അനുഗ്രഹം) തേടിക്കൊണ്ടും. അല്ലാഹുവിന്റെ അതിമഹത്തരമായ മൂന്ന് നാമങ്ങൾ ‘ബിസ്മി’യിൽ ഉൾക്കൊണ്ടിട്ടുണ്ട്.

* അല്ലാഹു: യഥാർത്ഥ ആരാധ്യൻ. അല്ലാഹുവിന്റെ നാമങ്ങളിൽ ഏറ്റവും പ്രത്യേകതയുള്ള നാമമാണിത്. അല്ലാഹുവല്ലാത്ത മറ്റൊരാൾക്കും ഈ നാമം നൽകാൻ പാടില്ല.

* റഹ്‌മാൻ: അതിവിശാലമായ കാരുണ്യമുള്ളവൻ. അവൻ സ്വയമേ കാരുണ്യമുള്ളവനാണ്.

* റഹീം: അടിമകളിലേക്ക് എത്തുന്ന കാരുണ്യമുള്ളവൻ. അല്ലാഹു ഉദ്ദേശിക്കുന്ന സൃഷ്ടികൾക്ക് മേൽ അവൻ തന്റെ കാരുണ്യം ചൊരിയുന്നു. (അല്ലാഹുവിലും അവന്റെ റസൂലിലും പരലോകത്തിലും) വിശ്വസിച്ച ദാസന്മാർ അക്കൂട്ടത്തിൽ ഉൾപ്പെട്ടവരാണ്.

“ബിസ്മി ഏതൊരു സന്ദർഭത്തിലാണോ നീ ചൊല്ലുന്നത്, അതിന് അനുയോജ്യമായ അർത്ഥം അവിടെ ഉദ്ദേശിക്കപ്പെടുന്നതാണ്.

ഉദാഹരണത്തിന് നീ ഭക്ഷണം കഴിക്കുന്നതിന് മുൻപ് ബിസ്മി ചൊല്ലിയാൽ ‘അല്ലാഹുവിന്റെ നാമം ഉച്ചരിച്ചു കൊണ്ട് ഞാൻ ഭക്ഷണം കഴിക്കുന്നു’ എന്നാണ് ആ സന്ദർഭത്തിലെ ഉദ്ദേശം.” (തഫ്സീറു ഇബ്നി ഉഥൈമീൻ: 1/4)

ബിസ്മി; ചില പാഠങ്ങൾ:

1- നബി -ﷺ- ക്ക് ആദ്യമായി അവതരിപ്പിക്കപ്പെട്ട ആയതിൽ തന്നെ ബിസ്മി കൊണ്ട് ആരംഭിക്കുക എന്ന മര്യാദ പഠിപ്പിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. അല്ലാഹു പറഞ്ഞു:

اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ ﴿١﴾

“സൃഷ്ടിച്ചവനായ നിന്റെ രക്ഷിതാവിന്റെ നാമത്തില്‍ വായിക്കുക.” (അലഖ്: 1)

2- ഏതൊരു പ്രവർത്തിക്കും മുൻപിൽ അല്ലാഹുവിന്റെ നാമം ഉച്ചരിക്കുന്നത് അല്ലാഹുവിന്റെ പേര് കൊണ്ടുള്ള അനുഗ്രഹം (ബറകത്) ആ പ്രവൃത്തിയിൽ ലഭിക്കാനുള്ള കാരണമാണ്.

3- എല്ലാ പ്രവർത്തനങ്ങൾക്കും മുൻപ് അല്ലാഹുവിന്റെ നാമം ഉച്ചരിക്കുന്നതിൽ നിന്ന് അല്ലാഹുവിനോട് മാത്രമാണ് സഹായം തേടേണ്ടത് എന്ന് മനസ്സിലാക്കാം.

അല്ലാഹു; അതിമഹത്തരമായ നാമം.

അല്ലാഹുവിൻ്റെ നാമത്തിൽ എന്നു പറഞ്ഞു കൊണ്ടാണ് ബിസ്മി ആരംഭിക്കുന്നത്. സർവ്വ പ്രപഞ്ചത്തിൻ്റെയും സ്രഷ്ടാവും പരിപാലകനുമായ, ഏവരുടെയും രക്ഷിതാവിൻ്റെ ഏറ്റവും മഹത്തരമായ നാമമാണ് അല്ലാഹു എന്നത്.

അല്ലാഹു എന്ന നാമത്തിന്റെ ആശയാർത്ഥം വിശദീകരിച്ചു കൊണ്ട് ശൈഖ് നാസ്വിർ അസ്സഅ്ദി -رَحِمَهُ اللَّهُ- പറയുന്നു: “ആരാധിക്കപ്പെടാൻ അർഹതയുള്ള ഏകഒരുവനും, സർവ്വരാലും ആരാധിക്കപ്പെടുന്നവനുമാണ് അല്ലാഹു. ആരാധിക്കപ്പെടാൻ അർഹതയുള്ള പ്രപഞ്ചസ്രഷ്ടാവിൻ്റെ സർവ്വ വിശേഷണങ്ങളും, എല്ലാ പൂർണ്ണതകളും ഉള്ളവനാണ് അവൻ.” (തഫ്സീറുസ്സഅ്ദി: 39)

ബിസ്മി സൂറ. ഫാതിഹഃയിലെ ആയത്തുകളിൽ ഉൾപ്പെടുമോ?

ബിസ്മി സൂറ. ഫാതിഹയിൽ ഉൾപ്പെട്ടതല്ല എന്നതാണ് ബഹുഭൂരിപക്ഷം പണ്ഡിതന്മാരുടെയും അഭിപ്രായം. ഇമാം ത്വബരി, ഇബ്‌നുൽ അറബി, ഇബ്‌നു അത്വിയ്യഃ, ഖുർത്വുബി, ഇബ്‌നു തൈമിയ്യഃ തുടങ്ങി അനേകം മുഫസ്സിറുകൾ ഈ അഭിപ്രായം സ്വീകരിച്ചവരാണ്.

ഫാതിഹഃയുടെ ശ്രേഷ്ഠത അറിയിക്കുന്ന പല ഹദീഥുകളിലും നബി -ﷺ- ‘അൽഹംദുലില്ലാഹ്’ എന്ന ആയത് മുതലാണ് പാരായണം ചെയ്തതായി കാണാൻ കഴിയുക.

ഇബ്‌നു തൈമിയ്യഃ -رَحِمَهُ اللَّهُ- പറയുന്നു: “സ്വഹീഹായ ഹദീഥുകൾ അറിയിക്കുന്നത് ബിസ്മി ഖുർആനിലെ ആയതുകളിലൊന്നാണ് എന്ന് തന്നെയാണ്. എന്നാൽ അത് ഫാതിഹഃയിലോ മറ്റേതെങ്കിലും സൂറതിലോ ഉൾപ്പെടുന്ന ഒരു ആയത്തല്ല.” (ഫാതാവാൽ കുബ്റാ: 2/122)